Wat is een schimmelinfectie en wat is er aan te doen?

Er zijn veel verschillende soorten schimmels in de wereld. Sommige daarvan komen voor op de huid of elders in het lichaam. Ze hebben een voorkeur voor warme, vochtige plekken, bijvoorbeeld tussen de tenen of in de liezen.

Een schimmelinfectie kan je oplopen door een onevenwicht van schimmels in/op het lichaam of door een infectie van buitenaf, en kunnen onder verschillende vormen voorkomen.

De aandoening is meestal erg duidelijk te herkennen door jouw lokale huisapotheker en arts door de zichtbare klachten en jeuk. Meestal is deze ook eenvoudig te behandelen door lokale producten (lotions, crèmes, shampoo, zalven) of tabletten (op voorschrift van de arts).

Uiteraard kan je een infectie ook voorkomen door een goede hygiëne te waarborgen en je goed af te drogen na het douchen, zwemmen, …

Schimmels (net zoals bacteriën) komen overal voor, dus is het compleet normaal ze ook op onze huid aan te treffen. Pasgeboren baby’s hebben nog geen bacteriën en schimmels op de huid, maar die duiken al vrij snel na de geboorte op.

De schimmels die in normale omstandigheden altijd al in ons lichaam aanwezig zijn veroorzaken geen klachten omdat ze in kleine hoeveelheden aanwezig zijn. Echter kan, als het evenwicht verstoord raakt, de schimmel gaan groeien en wel klachten veroorzaken. Dit gebeurt bijvoorbeeld typisch na een antibioticakuur. De antibiotica doden bepaalde bacteriën – die net zorgen voor een goeie bescherming – op de huid waardoor de schimmels de kans krijgen om te gaan groeien.

Ook als de afweer verstoord is, kan dit voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan patiënten met HIV, maar ook aan patiënten die middelen gebruiken die de afweer onderdrukken, zoals cortisone.

Net zoals bacteriën zitten schimmels overal. Ze verspreiden zich via minuscuul kleine bolletjes die op allerlei plaatsen voorkomen (ze worden ook “sporen” genoemd). Een voetschimmel kan je gemakkelijk oplopen door bijvoorbeeld met blote voeten rond te lopen in sportzalen, zwembaden en andere publieke ruimten. Sommige schimmels worden door huisdieren overgebracht. Andere loop je bijvoorbeeld op in kindercrèches.

Als je met een schimmel in aanraking komt, word je niet noodzakelijk besmet, aangezien het lichaam een goed afweersysteem heeft. Enkel kan ook hier een infectie opsteken bij onder andere een verzwakte weerstand. Pasgeboren baby’s zijn hier een goed voorbeeld van, aangezien hun immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is. Baby’s die borstvoeding krijgen, kunnen bijvoorbeeld een schimmelinfectie van de mondholte krijgen (dit heet spruw). Soms wordt dat behandeld met een anti-schimmel kuur, maar het gaat ook vanzelf over.

Dit merk je aan schilfering en kloofjes tussen de tenen, jeukende blaasjes aan de voetzolen of rode schilferende huidafwijkingen aan de voetranden. Ondanks we vaak spreken over ‘zwemmerseczeem’ is zwemmen zeker niet de enige risicofactor voor het oplopen van deze schimmel: zwetende voeten en slecht ventilerende schoenen en kousen bevorderen schimmelgroei.

Een aantal tips

• Na het baden moeten de voeten geheel en vooral tussen de tenen goed worden afgedroogd.
• Kousen moeten goed vochtopnemend zijn; katoen heeft de voorkeur; synthetische materialen sluiten af en bevorderen het zweten. Kousen moeten dagelijks worden vervangen en gewassen,.
• Bij zwetende voeten een drogend poeder gebruiken.
• Lederen schoenen, die goed ventileren, zijn te verkiezen boven schoenen van synthetische materialen waarin de voeten meer zweten. Schoenen worden zo mogelijk per dag gewisseld om ze de gelegenheid te geven te drogen. Open schoenen zijn uiteraard ideaal, maar in ons klimaat slechts beperkt bruikbaar. Als je veiligheidsschoenen moet dragen, gebruik dan bij voorkeur katoenen of wollen sokken.
• Niet op blote voeten lopen, maar badslippers dragen.
• Geen hout en kurk in douches en wasruimten gebruiken, omdat zich in de naden schimmelsporen kunnen nestelen en ze niet goed te reinigen zijn.

Ringworm, soms ook ‘katrienewiel’ genoemd, is een veelvoorkomende vorm van een schimmelinfectie van de huid. Deze infecties hebben vaak een ronde vorm (vandaar ringworm!) omgeven door een schilferend rood randje en hebben niets met wormen te maken. Ringworm kan men zien bij kleine kinderen, maar ook bij volwassenen. Je kan het oplopen door met blote voeten rond te lopen in publieke ruimten of door contact met mens of dier met een schimmelinfectie.

Wat je zelf kan doen

Indien je een ringworminfectie hebt is het belangrijk om te zorgen voor een goede hygiëne. Probeer niet te krabben aan de rode plekken. Was regelmatig de handen, zodat andere personen in je omgeving niet met de huidschimmel besmet worden. Wanneer u ringworm bij een huisdier ontdekt is het goed om de dierenarts te bezoeken en een middel tegen ringworm te vragen. Het dier kan u of anderen besmetten.

Andere veelvoorkomende vormen van een schimmelinfectie zijn:

• Hoofdschimmels: deze schimmelinfecties van de behaarde hoofd komen vooral voor bij kleine kinderen.
  
  
• Witschimmels zijn eigenlijk geen schimmels maar gisten. Ze komen meer voor bij mensen met diabetes, met verminderde weerstand, die tandprothesen dragen, en mensen die een langdurige behandeling met antibiotica hebben gevolgd. Ze komen meestal voor op warme, vochtige lichaamsplekken zoals in huidplooien, liesstreek (vooral bij mannen), oksels, onder de borsten, in en rond de navel, in de bilspleet, aan de mondhoeken en in de mond (spruw) en tussen de tenen. Op die plaatsen is de huid dan rood, nat en meestal wat open.

Een schimmelinfectie is meestal erg duidelijk voor jouw lokale huisapotheker en arts door de zichtbare klachten en jeuk. Soms is het echter niet zo duidelijk en dient het verder onderzocht te worden (bv. microscoop, kweek in laboratorium, onderzoek van stukje huid). Dit kan echter wel wat langer duren.

Schimmels worden bestreden met een anti-schimmel geneesmiddel. Deze bestaan in de vorm van lokale producten (crèmes, lotions, shampoos, zalven) en als tabletten om in te nemen. Soms volstaat een lokaal product, maar voor sommige varianten, zoals schimmels van het behaarde hoofd, is er echt een tablettenkuur nodig (op voorschrift van de arts!). Vraag raad aan je huisapotheker!

Zorg er ook voor dat de behandeling met tabletten goed wordt uitgevoerd en dat de kuur helemaal wordt uitgenomen, ook als het lijkt alsof de klachten verdwenen zijn. Er kunnen altijd nog wat schimmelsporen aanwezig zijn waaruit de schimmel kan terug groeien. Volg de raad van je apotheker en arts dus goed op!

Een goede hygiëne kan veel infecties voorkomen. Schimmels en gisten gedijen goed in een vochtige omgeving. Het is daarom zeer belangrijk dat je na het douchen het hoofd en de huidplooien goed afdroogt.

Bronnen

www.gezondheidenwetenschap.be
www.huidziekten.nl

Afbeeldingen: www.huidziekten.nl